DI TÍCH LỊCH SỬ CẤP TỈNH
MIẾU NĂM BÀ
(Miếu Ngũ Hành)
DI TÍCH LỊCH SỬ CẤP TỈNH
MIẾU NĂM BÀ
(Miếu Ngũ Hành)
ĐỊA ĐIỂM VÀ ĐƯỜNG ĐI
Di tích Miếu Năm Bà thuộc khu phố 4, phường Bảo An, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận.
Từ trung tâm thành phố Phan Rang - Tháp Chàm chạy dọc theo đường 21 tháng 8 về hướng Tây đến ngã ba chợ Tháp Chàm 2 (còn gọi là chợ Mèo hay ngã ba đường Nguyễn Cư Trinh), bên phía tay trái có tuyến đường Nguyễn Cư Trinh chạy thẳng qua cầu, rẻ phải dọc theo kênh mương về hướng Tây, đi khoảng 700m là đến Miếu Năm Bà. Vị trí tọa lạc tại Miếu Năm Bà có đường giao thông nhỏ hẹp, khó khăn trong việc vận chuyển xe cơ giới phương tiện lớn.
SỰ KIỆN, NHÂN VẬT LỊCH SỬ THUỘC TÍNH DI TÍCH
Miếu Năm Bà gắn với các phong trào cách mạng kháng chiến. Trong cách mạng tháng 8 năm 1945, Miếu là nơi tổ chức các cuộc họp bí mật của chính quyền Việt Minh, là nơi tổ chức các hoạt động nuôi giấu cán bộ cách mạng, hội họp của Dân quân du kích địa phương. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ (1954-1975), Miếu là nơi tổ chức các hoạt động tuyên truyền chủ trương, đường lối cách mạng của Đảng, phát động các phong trào tham gia kháng chiến bảo vệ Tổ quốc và nhiều hoạt động yêu nước, đưa tiễn con em địa phương lên đường nhập ngũ. Khi đất nước hòa bình, Miếu là nơi tổ chức các hoạt động văn hóa cộng đồng, tín ngưỡng của người dân địa phương.
Theo Quyết định số 238/QĐ-UBND ngày 28/02/2023 Miếu Năm Bà đã được Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Thuận xếp hạng di tích lịch sử cấp Tỉnh.
Người trông coi Miếu cụ bà Lê Thị Sáo, năm nay đã hơn 92 tuổi, nhưng sức khỏe và trí nhớ của cụ vẫn còn tốt. Theo lời kể của cụ: “Trước ngày giải phóng, người trong coi Miếu là mẹ của cụ. Sau khi mẹ cụ mất, cụ tiếp tục công việc này từ những năm đầu giải phóng cho đến nay”. Cụ cũng là người có công trong việc góp phần để bảo vệ Hội nghị bất thường tại Miếu Năm Bà được an toàn và thành công (năm 14 tuổi, cụ Sáo được tổ chức phân công leo lên cây Cóc để quan sát tình hình bên ngoài, kịp thời có tín hiệu báo cáo cho tổ chức họp bên trong, khi phát hiện tình hình bất ổn, phát tín hiệu: “Bò ăn bắp bố bây, tay vớ người ta”).
Cây Cóc chứng nhân di tích
KHẢO TẢ DI TÍCH
Miếu Năm Bà thuộc phường Bảo An, thành phố Phan Rang – Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận. Miếu nằm trên nền đất bằng phẳng có đường bê tông đến nơi di tích.
Miếu có cửa chính hướng về phía Nam, các phía Đông, Tây, Nam giáp với nhà dân và phía Bắc giáp với đường đi.
Miếu có các công trình kiến trúc gồm: Án phong, miếu Thần Nông, miếu Thần Hổ, nhà Chánh điện, Công trình Bia tưởng niệm ngày 27/7 (Ngày Thương binh Liệt sĩ) và cổng chính của Miếu.
ÁN PHONG
Án phong tại Miếu Năm Bà được xây dựng bằng chất liệu gạch và xi măng với chiều dài 4,7m, cao 2,1m, được chia làm ba ô. Ô bên tay trái và ô bên tay phải có kích thước 1,25m được thiết kế có lối đi. Ở giữa là án phong có trạm khắc nổi hình hoa văn. Mặt trước và mặt sau án phong đều trạm nổi hình con Kỳ Lân.
Phía trước Án phong có hai miếu thờ nhỏ; miếu phía Đông là Miếu Thần Hổ và miếu phía Tây là Miếu Thần Nông.
MIẾU THẦN HỔ
MIẾU THẦN NÔNG
Ở đây, hổ được con người thờ phụng với vị thế là thần khai tổ, thần giám hộ, thần hộ mệnh, thần hộ môn, thần vệ đạo, nó được coi là phúc thần (thần may mắn).
Thần Nông sống cách đây khoảng hơn 5.000 năm và là người đã dạy người dân nghề làm ruộng, chế ra cày bừa, cũng như phát triển nghề làm thuốc trị bệnh. Để cảm tạ công ơn và cầu xin cho mùa màng bội thu, nhà nhà hạnh phúc, vì vậy tục cúng Thần Nông thường gắn liền với khu tín ngưỡng như đình, đền, lăng, miếu cho đến ngày hôm nay.
Cả hai Miếu có chiều dài 1,1m, chiều cao 1,55m được xây với chất liệu kết dính là gạch và xi măng.
TÒA CHÁNH ĐIỆN
Tổng chiều dài của nhà Chánh điện là 12,8m, chiều rộng 6,4m. Tường xây bằng gạch và xi măng có chiều cao là 4,3m, bên trong và bên ngoài đều sơn màu vàng nhạt, nền lót gạch bông. Mái lợp tôn dập giả ngói, cầu phong được làm bằng gỗ. Nhà Chánh điện được chia làm hai ngăn, xây nối liền với nhau. Phần phía trước gọi là gian Tiền đàng (Tiền chánh), gian phía sau gọi là nhà Hậu tẩm (Hậu chánh).
NHÀ TIỀN ĐÀNG
Được xây theo kiểu kiến trúc cổ và trùng tu tôn tạo vào năm 1971. Phía trước (mặt tiền Chánh điện) được đúc bốn trụ có chất liệu xây bằng gạch và xi măng, trên bốn trụ có vẽ các câu đối bằng chữ Hán ngữ. Phía trên nhà Tiền đàng có gắn nổi hình hai con chim Phượng đang sải cánh, chính giữa là hình cầu lửa, hai bên cầu lửa là hai búp sen đang chuẩn bị nở hoa, phía dưới hình cầu lửa được trạm nổi ba chữ Hán ngữ, sơn nền vàng chữ đỏ 順 行 五 (Ngũ Hành Miếu).
NHÀ HẬU TẨM
Được xây kết dính với nhà Tiền đàng, mái lợp tôn dập giả ngói, trên nóc mái nhà Hậu tẩm được gắn hai con rồng đang chầu nhật, hai bờ mái phía sau gắn hình con rồng cách điệu. Nhà Hậu tẩm là không gian thờ chính của Miếu Năm Bà.
Bên trong không gian nhà Hậu Tẩm
BIA CHỨNG TÍCH LỊCH SỬ
Bia có chiều cao 1,4m, bệ bia được xây bằng đá chẻ cao 1m và dài 2m. Tấm bia được làm bằng đá granite nguyên khối, đá được thợ thủ công khai thác tại địa phương. Bia đá được khắc mô phỏng theo hình ngọn đuốc, tượng trưng cho ngọn lửa cách mạng tại Ninh Thuận. Tổng kinh phí xây dựng 35 triệu đồng. Công trình nhằm hướng đến chào mừng Đại hội Cựu chiến binh các cấp nhiệm kỳ 2022 – 2027 và mang ý nghĩa giáo dục thế hệ trẻ về lịch sử hào hùng dân tộc của ông cha ta, được khánh thành vào ngày 27/07/2022.
VIDEO VỀ DI TÍCH MIẾU NĂM BÀ